Part time diğer adıyla kısmi çalışma; işçi ve işveren arasında yapılan sözleşme ile belirlenen, süresi tam zamanlı çalışma süresinden az olan çalışma şeklidir. Part time çalışma, tam zamanlı çalışma şekli gibi düzenlidir. İş yapacak kişinin günlük hangi saatlerde çalışacağı, haftalık çalışma süreleri işverenle yaptığı anlaşma ile belirlenmiştir. Genellikle öğrenciler, ek gelir elde etmek isteyenler tarafından yapılan part time işler kişiye kendisiyle veya sevdikleriyle ilgilenebilmesi için daha fazla boş zaman imkânı sunar. Part time çalışanlar için maaş belirlenmesi o ay içerisinde çalıştığı saatler baz alınarak hesaplanır. İşe girmeden önce çalışan ve işveren arasında belirlenen saatlik ücret, o ay çalışılan saat toplamı ile çarpılarak part time maaş hesaplama işlemleri yapılır. Saatlik kazanç hesaplaması da yine tam zamanlı bir işin saatlik kazancı ile kıyaslanarak belirlenir.
Part time çalışanların kıdem tazminatı hesaplamasında iki farklı yöntem kullanılır. Bu yöntemlerin detayları şu şekildedir;
· İşçinin günlük çalıştığı saatler toplanır, toplanan bu sayı 7,5’a bölünerek gün sayısı bulunur. Bulunan bu gün de 365 güne bölünerek kıdem tazminatı hesabı yapılır.
· Kıdem tazminatı hesaplarken şu yöntem de kullanılabilir; işçinin işe başladığı ve işten ayrıldığı tarihler arasındaki süre hesaplanarak toplam süre üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
Part time çalışma diğer adıyla kısmi çalışma, tam zamanlı çalışmaya göre daha az saatler çalışılan bir çalışma modelidir. Tam çalışma saatleri haftalık 45 saat ile sınırlıdır. Tam çalışma mesaisi gösteren bir kişi zorunlu şekilde 1 gün izin kullanır. Tam çalışma saatleri baz alınarak hesaplanan part time çalışma saati ise haftalık 30 saattir. Bu saat yine 6 gün içinde çalışılan süreyi ifade eder. Bu şekilde çalışma sisteminin kişiye sunduğu bazı avantajlar bulunur. Bunlar:
· Part time kabul edilen 30 saatlik çalışma dışında kişiler kendilerine, ailelerine veya hobilerine ekstra zaman ayırabilir.
· Part time çalışma saatlerinin daha esnek olması kişilerin kendileri için yaptıkları plânlarda da esnek olmalarını sağlar. Tam zamanlı çalışmada günlük çalışma saatleri daha netken yarı zamanlı çalışmanın saatleri işçi ve işveren tarafından belirlenebilir.
· Yarı zamanlı çalışma sistemi kanunlarla koruma altına alındığı için işçinin hakları korunur.
· Part time bir işe başvururken o konuda deneyim kazanmak en büyük beklentiniz olabilir. Bu kazanım dışında, sosyal çevre, bütçe yönetimi gibi konularda da bilgi sahibi olabilirsiniz.
· Yarı zamanlı işlerde işçi sigortalı gösterildiği için sosyal güvenlik ve sağlık hizmetlerinden faydalanılır.
· Özellikle dönemsel istihdama ihtiyaç duyan işverenler için önemlidir.
· İşveren açısından yarı zamanlı işçinin bordro maliyetinin düşük olması da bir diğer avantaj sayılır.
Part time yani yarı zamanlı çalışma; tam zamanlı çalışma saatlerinin 2/3’si oranında olduğu için part time maaş hesaplama işlemleri de tam süreli emsal bir işçi çalışması baz alınarak hesaplanır. Yani kısmi sürede çalışan bir kişinin ücret karşılığı, tam zamanlı çalışan bir işçinin ücreti emsal gösterilerek belirlenir. Yıllık izin kullanımı da tam süreli çalışanlar gibi bir yılda 14 gün izin hakkı olacak şekildedir. Bu hak çalışanların kıdemleri göz önüne alınarak artış gösterir.
Part time çalışma sistemi tam zamanlı bir çalışmaya göre daha esnek olduğu için tercih sebebi olabilir. Kısmi çalışma sisteminde işçiler haftada 6 gün az saatlerde çalışabileceği gibi sadece birkaç gün daha uzun saatler çalışarak da part time haklarından yararlanabilir. Yine part time çalışan birinin haftalık izin sayısı 30 saat üzerinden hesap edilir. Ek olarak part time çalışan bir işçi; prim, yemek, yol parası gibi işverenin verdiği haklardan faydalanabilir.
Part time bir işe başlarken; işin yoğunluğu, işin zorluğu, kalifiyeli elemana ihtiyaç duyulup duyulmaması gibi kriterler göz önüne alınarak o iş için saatlik ücret belirlenir. Karşılıklı olarak işveren ve işçi tarafından kabul gören bu saatlik ücret, ay sonunda part time çalışan kişinin çalıştığı saatin toplamı ile çarpılır. Bu part time ücret hesaplama neticesinde çalışanlar ay sonunda ne kadar maaş alabileceklerini hesaplar. Mevcut asgari ücret üzerinden saatlik ücret hesaplama işlemi şu şekilde yapılır:
· Part Time çalışma saat ücretini belirlemek için tam zamanlı çalışmanın ücret karşılığını bilmek gerekir. Temmuz 2023 itibariyle tam zamanlı bir işte çalışan kişi asgari ücret olarak 11.402,32 Türk Lirası maaş alır.
· Part time çalışma sistemi haftalık 30 saatten aylık 120 saat olarak hesaplanır.
· Kısmî çalışma saatlerinde, günlük 7.5 saatlik çalışma bir tam güne denk sayıldığı için 11.402.32 / 30 şeklinde bir hesaplama yapıldığında part time çalışan bir kişinin 7,5 saate tekabül eden 1 gününün ücreti; 380,07 olarak bulunur.
· Bu ücret de 380,07 / 7,5 ile bölündüğünde part time işlerin saatlik ücreti 50,67 TL olarak hesaplanır.
Part time çalışanlar için kıdem tazminatı hesaplama yasal dayanaklarla güvence altına alınır. Bu tazminatın belirlenmesinde işçinin işe başladığı tarihten kıdem tazminatını almak istediği sürelerin arası hesaplanarak kıdem tazminatı belirlenir. Sigortadaki başlangıç ve bitiş tarihleri de kıdem tazminatının hesaplanacağı günleri kapsar. İşe girilen günden itibaren yasal düzenlemelerle kişilerin çalıştığı günler birikir. Eğer işten ayrılırken de herhangi bir kusur veya istifa durumu yoksa da kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bunun öncesinde kıdem tazminatı alabilmek için en önemli şart; bir yıl çalışıyor olmaktır.
Part time çalışanlar da normal tam zamanlı çalışanlar gibi, işveren tarafından haklarının korunması için SGK’ya bildirilir. Part time çalışan SGK’da “kısmî istihdam” olarak yer alır. Sigortaya bildirim yapıldıktan sonra part time bir işçi her türlü haktan faydalanabilir. Bunlardan bazıları; yemek, gelir ve damga vergisinden muafiyettir. Part time çalışan birinin kıdem tazminatının hesaplanması için işe girdiği ve işten çıktığı tarihlerin olması yeterlidir. Bu süre zarfında çalışılan saatlerin kaç gün part time işe denk geldiği belirlenerek kıdem tazminatı hesaplaması yapılır.
Sigorta primi belirlenirken de tam zamanlı bir çalışandan farklı olarak aylık gün sayısı yerine bir ay içerisinde çalışılan saatlerin toplamı baz alınır. Örneğin; part time bir çalışanın, 1 çalışma günü 7,5 saate tekabül ettiği için aylık 120 saat çalışan bir işçinin 120 / 7,5 = 16 prim gün sayısı çıkar. Bu prim gün sayısı SGK tarafından kayıt altında tutularak kıdem tazminatı verilirken bu prim gün sayısı üzerinden tazminat ödemeleri yapılır.
Shiftplanner ile part time çalışanlarınızın vardiya, izin ve mesailerini yönetebilir, ay sonunda puantajını kolay bir şekilde elde edebilirsiniz. Daha detaylı bilgi almak için lütfen bizimle iletişime geçin.
